Dziesięć najlepszych atrakcji
Orvieto charakteryzuje się tajemniczą atmosferą, zarówno ponad, jak i pod ziemią. Rozkoszuj się wolnym tempem życia, od średniowiecznych spacerów po degustację wina w tym mieście ruchu Slow Food. To także dobra baza wycieczkowa na jednodniowe wypady do wielu wspaniałych miejsc w Umbrii i Lazio. Poza samym Orvieto jedną z naszych dziesięciu ulubionych atrakcji w Umbrii jest także mistyczne Todi, jedno z najbardziej czarujących miast w środkowych Włoszech. Pozostałe polecane przez nas miejsca, które można zobaczyć w ramach jednodniowych wycieczek, znajdują się w Lazio: „papieskie miasto” Viterbo i wymarłe miasto Civita di Bagnoregio.
Dziesięć najlepszych atrakcji
Piazza del Duomo – wspaniała Katedra Orvieto
Wspinaczkę po krętych serpentynach wynagradza zdumiewająca rozległość Piazza del Duomo. Tę romańsko-gotycką katedrę (Duomo) najlepiej podziwiać, gdy późno popołudniowe słońce odbija się od mozaiki na jej zapierającej dech w piersiach fasadzie. Dostrzeżemy w niej różne rodzaje mozaik, alabastrowe rzeźby i posągi z brązu, podtrzymywane przez pręgowane piony z bazaltu i trawertynu. Budowla tej katedry, uważanej za jedną z najpiękniejszych w całych Włoszech, rozpoczęła się już w 1290 roku, ale ukończono ją dopiero czterysta lat później. Stworzenie tego arcydzieła wymagało poświęcenia legionów architektów, rzeźbiarzy, malarzy i tworzących mozaiki artystów.
Czarno-białe pasy wewnątrz katedry podkreślają krzywiznę jej łuków. Na prawo od ołtarza znajduje się pokryta freskami Cappella Nuova, której dekoracja została rozpoczęta przez Fra Angelico w 1447 roku i ukończona przez Lucę Signorelli'ego pod koniec następnego stulecia. Podczas gdy Fra Angelico skupił się na ukazaniu boskiego majestatu, Signorelli skoncentrował się na ludzkiej perspektywie. Kaplica ta podobno stanowiła inspirację dla Michała Anioła i jego obrazów w Kaplicy Sykstyńskiej. Po lewej stronie ołtarza znajduje się pomalowana przez Ugolina i jego asystentów Cappella del Corporale, przedstawiająca cud w Bolsenie. Absydę zdobią sceny z życia Dziewicy, stworzone przez Pinturicchia.
Podziemne Orvieto – sekretny świat
Pod powierzchnią Orvieto kryje się fascynujące podziemne miasto, wijące się pod głównymi zabytkami. Wypełniają je stworzone przez ludzi jaskinie oraz labirynt etruskich tuneli, studni, kamieniołomów, rezerwuarów i piwnic, wydrążonych w tufowej skale. Główne pałace arystokracji wyposażone były w tajemne przejścia ewakuacyjne z górnego miasta, pozwalając jej właścicielom na bezpieczną ucieczkę, gdyby Orvieto zostało oblężone. Ich tunele przechodziły do wyjść znajdujących się w pewnej odległości poza murami miasta.
Podziemna droga prowadzi przez 2.500 lat miejskiej historii, skupiając się na epoce Etrusków, średniowieczu i renesansie, których świadectwo rozciąga się między dwoma podziemnymi osadami. W ścianie klifu wyryto niezliczone korytarze i około 1.200 komnat. Przez lata ten podziemny świat służył wielu praktycznym celom, takim jak transport wody przy użyciu akweduktów i działających do dziś rezerwuarów z czasów Etrusków. W średniowieczu podziemne tunele ze swoimi zakamarkami były wykorzystywane przy hodowli gołębi i tłoczeniu oliwy, a kiedyś pełniły nawet funkcję końskich stajni. Wycieczka po tunelach rozpoczyna się od pozostałości po średniowiecznej tłoczni, z prasami do wyciskania oleju i kamieniami młyńskimi sięgającymi XVII wieku. To dowód na to, jak długo przemysł olejarski zamknięty był w podziemiu.
Aby rozpocząć wycieczkę, włóż wygodne buty i skieruj się na Piazza Duomo. Jeśli spodoba Ci się ta okolica, możesz tu wrócić i zjeść obiad w przebudowanej studni lub zarezerwować miejsce na ślub w jednej z etruskich komnat.
Studnia św. Patryka – cud inżynierii
Jeśli chcesz zobaczyć jeszcze więcej podziemi lub jeśli jeszcze ich nie odwiedziłeś, zobacz tak zwaną Studnię św. Patryka, jedną z głównych atrakcji tego miasta. Zanim zejdziesz pod ziemię, możesz nacieszyć się wspaniałą panoramą Orvieto widoczną z sąsiednich ogrodów miejskich Piazza Cahen.
Studnia otrzymała swoją poetycką nazwę ze względu na panujące niegdyś przekonanie, że reprezentuje ona Czyściec św. Patryka z obietnicą Raju. W 1527 roku zaprojektował ją Florentyńczyk, Antonio da Sangallo Młodszy, aby zapewnić Orvieto stałe źródło wody. Jej budowa zajęła dziesięć lat, a zlecił ją sam papież Klemens VII, który szukał tu schronienia, uciekając przed wojskami Karola V podczas zdobycia Rzymu przez Wizygotów. Położona w najniższej części Orvieto studnia prowadzi aż 62 metry w dół i posiada dwie spiralne, połączone u dołu mostem klatki schodowe, których budowa potęguje efekt podwójnej śruby. Sprytna konstrukcja tego pomysłowego systemu umożliwiała dojście na dno studni z jucznymi zwierzętami, a następnie powrót na górę bez wchodzenia w drogę kolejnym schodzącym w dół osłom.
Średniowieczne spacery po Orvieto
Ciemna, wulkaniczna skała nadaje temu miejscu nieco ponurej atmosfery, ale Średniowieczna Dzielnica nadal pozostaje ciekawą częścią miasta, wciśniętą w starożytne mury z wiszącymi, drżącymi doniczkami pelargonii i malutkimi, przypominającymi jaskinie warsztatami artystów z Orvieto. Ta zajmująca zachodnią część miasta dzielnica jest stroma, wąska i pozornie niedostępna. Szeregi domów zdają się tu wyrastać niczym dziwne wypustki z tufowych zboczy, oblepiające nierówne skały. Wybierz się na spacer średniowiecznymi bocznymi alejkami, chociażby po to, aby poczuć radość na widok wąskich ulic otwierających się na małe place i oferujących niespodziewane widoki na „zielone serce Umbrii” w oddali za miastem.
Orvieto, przypominające bardziej skałę niż miasto, zapiera dech na każdym kroku. Szare, bazaltowe budynki kontrastują z tufowymi skałami, które w świetle zmieniają swoją barwę z musztardowej w złotą lub rdzawą. Potęga i bogactwo tego miasta przeżyły swój rozkwit w XIII i XIV wieku, więc średniowieczna natura Orvieto daje się zauważyć w większości jego uliczek. Przy Corso Cavour znajduje się uderzający, XII-wieczny Palazzo del Popolo, zbudowany z bazaltu i skały tufowej. Na wprost położone są Palazzo Comunale i Kościół św. Andrzeja na Piazza della Repubblica.
Museo Claudio Faina – spojrzenie na świat Etrusków
Orvieto to etruskie miasto, ale najbardziej odczujemy to przyglądając się eksponatom wystawionym w miejskim Muzeum Etruskim. Museo Etrusco Claudio Faina, położone na Piazza del Duomo, naprzeciwko katedry, to świetne miejsce, aby zdobyć wszystkie podstawowe informacje. Mieści ono ważny archeologiczny zbiór etruskich i hellenistycznych dzieł, głównie z okolic Orvieto. Ufundowane przez miejscowego hrabię w 1864 roku, wystawiane kolekcje miały swój początek w wazach podarowanych hrabiemu przez siostrzenicę Napoleona Bonaparte (rodzina Bonaparte była odpowiedzialna za odkrycie etruskiej nekropolii, Vulci). Najważniejsze eksponaty muzeum to między innymi czarne wyroby bucchero, attyckie wazy i dzbany z IV wieku przedstawiające Vanth, skrzydlatą etruską boginię podziemia, z wężami oplatającymi jej ramiona. Rzymianie zamienili nazwę tego etruskiego miasta z Volsinii na Urbs Vetus, skąd wzięła się nazwa Orvieto. Hellenistyczne znaleziska z V wieku p.n.e. świadczą o tym, że miejskie pracownie terakoty nadal wtedy świetnie funkcjonowały i kopiowały dzieła zainspirowane starożytnymi Grekami. Z drugiego piętra muzeum rozciąga się cudowny widok na Duomo, katedrę Orvieto.
Todi – jedno z najbardziej fascynujących średniowiecznych miast Umbrii
Na wschód od Orvieto znajduje się położone na szczycie wzgórza Todi, czarujące średniowieczne miasto z jednym z najpiękniejszych placów w całych Włoszech. Pomimo swoich etruskich i rzymskich korzeni, Todi wydaje się wyciągnięte prosto ze średniowiecznej bajki. Oferuje ono więcej niż tylko swój dyskretny urok, od labiryntów uliczek po popisowy główny plac Piazza del Popolo. Zapachy z ogrodów poniżej sprawiają, że urzekający widok z Piazza Garibaldi jest jeszcze wspanialszy. Piazza del Popolo, siedziba obywatelskiej i religijnej potęgi, jest reprezentowany przez pełniący obecnie funkcję ratusza miejskiego, gotycki Palazzo dei Priori, z krenelażami, blankami i biforiami. Wspaniałe schody prowadzą do Museo-Pinacoteca, ale sam pokryty freskami salon przyćmiewa wystawioną tam sztukę.
Na tym samym placu stoi także średniowieczna Duomo, wybudowana na miejscu rzymskiej świątyni Apolla. Jej trójdzielna fasada i wspaniała rozeta skrywają mroczne wnętrze, piękny chór i witraże. Gotycka dzwonnica, wybudowana 100 lat później, odbiega od znakomitego stylu romańskiego.
Krótki spacer wokół wzgórza prowadzi do kościoła San Fortunato i punktów widokowych. Wybudowany w zgodzie z umbryjską tradycją, to ogromny, sklepiony kościół, będący nieco odmienioną wersją prostszego, niskiego toskańskiego kościoła przypominającego stodołę. Ze względu na swój urok, Todi przyciąga miłośników sztuki, a także obeznanych z okolicą ekspatriantów.
Civita di Bagnoregio – Opuszczone miasto w Lazio
Chociaż z Orvieto do Bagnoregio można dotrzeć samochodem lub autobusem w zaledwie 30 minut, wydaje się, że to podróż w zaginiony, fantastyczny świat. Prowadząca na południe droga graniczy z Jeziorem Bolsena i ujawnia krajobraz niczym z Tolkienowskiego Środziemia. Civita di Bagnoregio to częściowo opuszczona wioska, często określana jako miasto widmo. Jeśli to prawda, przeżywa ono teraz swój powrót z zaświatów, ponieważ cieszy się popularnością wśród preferujących nastrojowe miejsca turystów. To chwiejnie przycupnięte na wysokim szczycie ponad kanionem, bajeczne, średniowieczne miasto niemalże stacza się w dół parowu. Do tej niepewnie stojącej na erodującej skale wioski dotrzeć można jedynie przechodząc przez brukowany most.
Ta etruska osada została zbudowana na grzbiecie otoczonego parowami wzgórza w celach obronnych. Swój rozkwit przeżyła w średniowieczu, co nadal widać po jej starodawnych bramach z rzeźbionego kamienia i sekretnych przejściach. Z biegiem lat, osuwiska doprowadziły do zawalenia niektórych fragmentów położonej ponad miastem, przypominającej klif skały. Po trzęsieniu ziemi w 1695 roku osunęła się jej cała południowa część. Obecnie do pławiącego się w swojej zapierającej dech w piersiach scenerii Bagnoregio można dojść jedynie pieszym mostem, zawieszonym ponad przepaścią. Wejście do miasta stanowi wzniosły, kamienny korytarz wykuty przez Etrusków 2.500 lat temu, ozdobiony później romańskim łukiem. Przejście przez bramę zdaje się prawdziwym osiągnięciem, podobnie jak ponowne tchnięcie życia w tę wioskę. W ostatnich latach odnowiono większość domów, a zaawansowany system monitorujący regularnie sprawdza stabilność wzgórza.
To miasto dostało teraz kolejną szansę. Utrudniony dostęp, który niegdyś spowodował jego prawie zupełne opuszczenie, obecnie przyciąga turystów spragnionych ciszy i spokoju. Poza chłonięciem widoków i atmosfery odosobnienia, odwiedzający mogą także skosztować domowej kuchni w jednym z miejscowych zajazdów. Od bruschetty skąpanej w oliwie po makaron z truflami, w tak zachwycającej scenerii jedzenie zawsze smakuje wspaniale.
Viterbo – szczypta Tuscii w Lazio
Viterbo, stolica Tuscii, znanej wcześniej jako Królestwo Etrurii, to atrakcyjne miejsce na jednodniową wycieczkę z Orvieto. Między położoną na północnym krańcu Lazio Tuscią a Umbrią jest wiele podobieństw, możesz więc zapomnieć o przejmującym uczuciu odmienności, towarzyszącym przemieszczaniu się między regionami i odkryć echa Umbrii, od Etrusków po wpływy papiestwa. Często pomijane Viterbo, położone bezpośrednio na południe od Orvieto, stanowi również orzeźwiającą odmianę po odwiedzeniu zbyt wielu idealnych, ale i przeludnionych toskańskich miast.
Znane jako „miasto papieży”, Viterbo zawdzięcza swoje średniowieczne dziedzictwo krótkiemu okresowi w XIII wieku, w którym pełniło funkcję Stolicy Apostolskiej. Jego średniowieczny rozkwit widoczny jest w pokazowych placach, a także czarującej dzielnicy San Pellegrino na wschód od katedry, pełnej sklepików rzemieślniczych i nastrojowych bocznych alejek.
Najważniejszą atrakcją miasta jest Palazzo dei Papi, gotycki Pałac Papieski, wybudowany jako rezydencja umożliwiająca papieżom ucieczkę od upału, chorób i rzymskiego zgiełku. W 1271 roku, podczas trzyletniego konklawe, którego celem był wybór nowego papieża, sfrustrowani mieszkańcy zburzyli dach wielkiej sali, w której obradowali kardynałowie, zostawiając ich o chlebie i wodzie. Nie trzeba było wtedy długo czekać na podjęcie decyzji ‒ nowym papieżem został Grzegorz X.
Po zwiedzaniu miasta znajdź chwilę na orzeźwiającą kąpiel w miejscowych gorących źródłach. Kompleks spa Terme dei Papi oferuje kusząco obszerne, wapienne baseny zasilane słynnymi siarczanowymi wodami termalnymi Viterbo o temperaturze 59°C.
Wycieczka z degustacją wina w Orvieto
Orvieto to stolica „Città Slow”, jedno z najważniejszych miast kojarzonych z ruchem „Slow Food”. Zarówno samo Orvieto, jak i jego prowincje od wieków są mocno związane ze swoimi uprawami i wciąż przewodniczą scenie kulinarnej i winiarskiej. Degustacja słynnego wina Orvieto jest możliwa na tak zwanym Etrusko-Rzymskim Szlaku Winiarskim, do którego zalicza się cała prowincja Terni. Warto rozpocząć wycieczkę od degustacji w Enoteca Regionale dell’Umbria, regionalnym sklepie winiarskim z wystawą umbryjskiego wina.
Pobierz aplikacje wycieczki winiarskiej i kulinarnej: https://www.umbriatourism.it/en_US/umbriaapp
Jeśli masz ochotę na jeszcze więcej wina i oliwy, przejdź na stronę turystyki w Umbrze (po angielsku, francusku, niemiecku i holendersku): https://www.umbriatourism.it/en_US/wine-and-oil
Umbria Jazz
Miłośnicy muzyki powinni rozważyć wizytę w tym regionie podczas festiwalu Umbria Jazz. Odbywa się tu największy i najsłynniejszy festiwal jazzowy we Włoszech, a jego atrakcje podzielone są pomiędzy różne umbryjskie miasta. W ostatnich latach festiwal rozszerzył swoja działalność, z powodzeniem organizując inne wersje tego wydarzenia o różnych porach roku. Najbardziej znany pozostaje nadal letni festiwal Umbria Jazz w Perugii, chociaż warto też wspomnieć o zimowym Umbria Jazz, który odbywa się pod koniec grudnia w Orvieto, a także o wiosennej edycji festiwalu w Terni, odbywającej się zazwyczaj pod koniec kwietnia. Festiwal w Orvieto zwykle wystawia wysokiej klasy amerykański jazz, ale jego pogram jest zazwyczaj eklektyczny. Po letniej edycji możemy spodziewać się nie tylko typowego jazzu, ale też takich artystów, jak Alberto Gil czy Pat Metheny.
.jpg){kind=logo}
