Dziesięć najlepszych atrakcji
Perugia to zarówno stolica Umbrii, jak i idealna baza do zwiedzania tego regionu. Od podziwiania galerii sztuki i obserwowania przechodniów na średniowiecznych placach, po zajadanie się czekoladowymi „pocałunkami”, Perugia ma wiele do zaoferowania. Ta regionalna stolica to także doskonały punkt wyjściowy wycieczek do niektórych z najbardziej urokliwych miasteczek Umbrii. Jeśli chodzi o jednodniowe wycieczki, polecamy otoczony atmosferą duchowości Asyż, Jezioro Trazymeńskie i Gubbio, miniaturowe średniowieczne miasto, o którym dowiesz się więcej w naszym przewodniku po dziesięciu najlepszych atrakcjach.
Dziesięć najlepszych atrakcji
Piazza IV Novembre ‒ miejskie życie
Henry James nazwał Perugię „małym miastem nieskończonych widoków”, co wydaje się prawdą szczególnie na Piazza IV Novembre, głównym teatralnym placu Perugii, gdzie niegdyś cywilizacja rzymska zeszła się z etruską. Dzisiaj to miejsce spotkań, stworzone do przesiadywania w kawiarniach i sączenia drinków, rozmów przy lodach i ulicznych rozrywek. Położona tuż przy placu Caffe del Banco (oficjalnie na 5 Corso Vannucci) jest otwarta o każdej porze dnia. Warto tu przyjść na kawę, drinka lub kufel miejscowego piwa beczkowego, Birra Perugia.
Ze środka placu tryska wspaniała Fontana Maggiore, romańskie arcydzieło stworzone między 1275 a 1278 rokiem przez dwóch Pizańczyków, ojca i syna: Nicolę i Giovanniego Pisano. Ta różowo-biała, marmurowa fontanna udekorowana jest zamaszystymi wzorami, od znaków zodiaku po gryfa, symbol tego miasta. Dalej za nią wznoszą się schody prowadzące do surowej gotyckiej katedry, gdzie ludzie i gołębie gromadzą się na czyszczenie piórek i romanse. Wewnątrz znajduje się mistyczne Zdjęcie z krzyża Barocciego, namalowane przez niego pod wpływem podanej przez rywala trucizny. Obraz ten zainspirował dzieło Rubensa, znane u nas pod tą samą nazwą. W dół od placu znajduje się tętniąca życiem Corso Vannucci, a po prawej stronie można dostrzec gotyckie krenelaże Palazzo dei Priori (Ratusza Miejskiego), jednego z najwspanialszych pałaców publicznych we Włoszech. Przypominające wachlarz schody prowadzą do pomalowanej pod koniec XIII wieku Sala dei Notari, miejsca spotkań prawników.
Galleria Nazionale dell’Umbria – wspaniała galeria sztuki
Główna galeria sztuki w Umbrii, Galleria Nazionale dell’Umbria obchodzi swoje stulecie w 2018 roku. Mieści się ona w XIII-wiecznym gotyckim pałacu, stojącym przy Corso Vannucci. Pełniący niegdyś funkcję siedziby miejscowego magistratu pałac może się pochwalić bogato zdobioną bramą, biforiami i przywodzącymi na myśl fortecę krenelażami. Wewnątrz znajduje się istny dom skarbów, pełen umbryjskiej i środkowowłoskiej sztuki, z inspirowanymi sztuką bizantyjską XIII-wiecznymi obrazami, gotyckimi dziełami Gentile'a da Fabbriano, a także toskańskimi arcydziełami Piero della Francesca i Fra Angelico. Na wystawie znajdziemy także dzieła miejscowych bohaterów, Perugino i Pinturicchio.
Obok znajduje się pałacowy, XV-wieczny Collegio del Cambio. Ten średniowieczny kantor ozdobiony jest freskami Perugino, który urodził się niedaleko Perugii, ale sławę znalazł dopiero w Rzymie i Florencji, gdzie przed powrotem w rodzinne strony udekorował część rzymskiej Kaplicy Sykstyńskiej. Raphael, ostatni prawdziwy artysta renesansu, urodził się w Umbrii w 1483 i szkolił się w warsztacie Perugino, pracując nad freskami w Perugii. Później jednak opuścił to miejsce, szukając chwały w Rzymie i Florencji.
Corso Vannucci – kontemplacja parady przechodniów
Jeśli Perugia jest słońcem, dookoła którego orbitują pozostałe miasta Umbrii, Corso Vannucci stanowi świadectwo jej witalnej energii. Corso to główna ulica Perugii, będąca dowodem na to, jak przyjemne, kulturalne i wygodne dla pieszych jest to miasto. Parady odprężonych mieszkańców i żywiołowych zagranicznych studentów, a także wczesne wieczorne passegiata (przechadzki) na Corso Vannucci najlepiej podziwiać z kawiarnianego tarasu. Pełno tu barów i kawiarni, także w bocznych uliczkach, tuż obok samego Corso. W porze festiwalowej, szczególnie podczas Umbria Jazz, ta okolica staje się popularnym miejscem kulturalnych spotkań. Nawet poza tym okresem, Corso Vannucci pokazuje, że Perugia to kochające zabawę miasto uniwersyteckie i idealne miejsce dla poszukujących przyjemności smakoszy.
Spacery po Corso często kończą się w Giardini Carducci, położonym w miejscu dawnej, zburzonej fortecy. Z ogrodów rozciągają się jedne z najpiękniejszych widoków w Perugii, z migoczącymi pod gwiazdami wzgórzami. Za dnia w oddali dostrzeżemy pokrywające wzgórza połacie cyprysów.
Rocca Paolina – sekretna Perugia
Tajemnicza seria tuneli pozwala dostrzec pełne zakamarków oblicze Perugii. To bezładne skupisko brukowanych uliczek i zwieńczonych łukami schodów to wszystko, co pozostało po niegdyś olśniewającej fortecy. Znana jako Rocca Paolina, mieszcząca się tu warownia została wzniesiona w latach 40. XV wieku na zlecenie papieża Pawła III, a jej budowla doprowadziła do zniszczenia zamożnej dzielnicy. Kościoły, klasztory i około stu domów uległo wyburzeniu, a ich części zostały wykorzystane do budowy fortecy. Obywatele Perugii musieli czekać aż do 1848 roku na pierwsze, częściowe zburzenie tego znienawidzonego symbolu papieskiej władzy. Jej pełne zniszczenie nastąpiło w 1860 roku, po zjednoczeniu Włoch.
Dzisiaj te sklepione fundamenty tworzą część popularnego szlaku, który kieruje zwiedzających z Piazza Partigiani do miasta. Przejażdżka przez mury serią ruchomych schodów (scale mobili) to obecnie typowe miejskie doświadczenie. Można przy tym odnieść wrażenie, jakby zyskało się dostęp do zaginionego świata, z sekretnymi przejściami prowadzącymi do sklepików lub przestrzeni, w których wystawiana jest sztuka.
Perugia Etrusków
Dostrzeżenie etruskiej Perugii w tak gęstym, pagórkowatym, wielowarstwowym mieście może być trudne. Najważniejsze, aby odpuścić sobie szukanie każdej etruskiej atrakcji, a zamiast tego być świadomym codziennych etruskich skarbów, które mijamy na ulicach. Do dziś zachowały się na przykład fragmenty etruskich murów, podobnie jak bramy, a nawet studnia nieopodal tętniącego życiem Piazza IV Novembre. Najwspanialszy z tych zabytków to tak zwana Brama Etruska. Ten północny łuk, Arco Etrusco, został wbudowany w oryginalne mury miejskie i stanowi najbardziej pamiętną i monumentalną etruską atrakcję. Położony jest na końcu Ulisse Rocchi, naprzeciwko Piazza Fortebraccio, a na jego górnej części znajduje się rzymska inskrypcja „Augusta Perusia”, podkreślająca pełną przynależność tego miasta do Rzymu. Jeśli te zabytki tylko zaostrzyły Twój apetyt, wybierz się do Muzeum Archeologicznego w Perugii, znajdującego się tuż za murami miasta. Klasztory San Domenico mieszczą Museo Archeologico, które wystawia etruską poezję, płyty nagrobne i wyroby metalowe, w tym rydwan z brązu.
Czytaj dalejMagiczny, mistyczny Asyż
Pomimo tłumów turystów, położony na uboczu Asyż nadal zachowuje swoją duchową atmosferę. Chociaż znajduje się zaledwie 30 minut samochodem od Perugii, położony jest w swoim własnym, oderwanym od reszty świecie. Dojeżdżając do niego, dostrzeżemy górującą ponad wieczną mgłą Umbrii Bazylikę św. Franciszka na tle wyłaniającego się za nią szczytu Subasio. Surowa Basilica di San Francesco stoi w idealnym położeniu, aby można było z niej podziwiać zachody słońca. Wewnątrz znajdziemy odnowiony po trzęsieniu ziemi w 1997 roku, słynny cykl fresków o życiu św. Franciszka autorstwa Giotta. Z kolei Niższa Bazylika skrywa prawdziwą układankę malarstwa ściennego, w tym niezwykle urokliwe i podnoszące na duchu obrazy Simone'a Martiniego, na których nawet konie zdają się uśmiechać. Jakby z potępieniem, surowo dydaktyczne freski na sklepieniu przypominają pielgrzymom o monastycznych wartościach czystości, ubóstwa i posłuszeństwa. Krypta, w której pochowano św. Franciszka to ważne miejsce pielgrzymek, przyciągające obutych w sandały, leżących krzyżem w geście prostracji pielgrzymów.
Poza funkcją duchowego miejsca spotkań, Asyż jest niemalże zbyt malowniczy. Przystrojone kwiatami balkony ustępują sekretnym ogrodom, a w powietrzu unosi się zapach róż i palonego drewna. Niedostępna, górująca nad miastem Rocca Maggiore składa się na pasmo wież strzegących Asyżu. Chociaż żaden z kościołów nie może się równać z San Francesco, zachwycająca, romańska Duomo prezentuje trójdzielną fasadę i rzeźbiony centralny portal, udekorowany wizerunkami lwów i gryfów. Poniżej Duomo stoi Santa Chiara, dedykowana założycielce zakonu Ubogich Sióstr Świętej Klary, żeńskiego odłamu franciszkanów. Jej różowo-biała fasada może się pochwalić zdecydowanie kobiecymi w swoich bujnych kształtach podporami.
Aby wczuć się w atmosferę osamotnienia i duchowości, która towarzyszyła życiom św. Franciszka i św. Klary, udaj się do duchowej samotni na przedmieściach Asyżu. Il Bosco di San Francesco, Las św. Franciszka, reprezentuje wiejski krajobraz, cichutko wkomponowany w ponad 800 lat historii. Od lasów po oliwne zagajniki i czarujące polany, to miejsce wygląda na prawdziwą domenę św. Franciszka, zapraszającą nas do poznania naszej więzi z Bogiem i naturą. Szlaki prowadzą zwiedzających po zboczach góry Subasio, za Bazyliką św. Franciszka. Wspaniałą opiekę nad tą 64-hektarową połacią lasu sprawuje FAI, włoska organizacja ochrony dziedzictwa, będąca odpowiednikiem brytyjskiego National Trust. Centrum dla zwiedzających mieści się w benedyktyńskim klasztorze, Convento di Santa Croce. Tradycyjne umbryjskie potrawy, takie jak makaron z truflami, są podawane na tarasie sąsiedniego Osteria al Mulino, przebudowanego młyna.
Gubbio – miniatura średniowiecznej Umbrii
Z Perugii droga wije się na północ do Gubbio, jednego z najbardziej nienaruszonych, średniowiecznych włoskich miast. Do tego „miasta ciszy”, nazwanego tak ze względu na swoje odosobnione położenie w umbryjskiej puszczy, dojedziemy w niecałą godzinę. Chociaż obecnie Gubbio jest łatwo dostępne, wciąż zachowuje swoją atmosferę nietykalności. Otaczający je krajobraz jest spektakularny, często smagany wiatrem, a na zboczu Monte Ingino zawieszone jest miasto, którego starożytne pałace piętrzą się na stromych tarasach.
W poszukiwaniu wspaniałych widoków udaj się na stację w via San Geraloma i wjedź koleją linowo-szynową na szczyt Monte Ingino. Na górze znajdziesz Basilica di Sant'Ubaldo, miejsce czci św. Ubalda, którego zmumifikowane ciało spoczywa ponad ołtarzem. W bazylice wystawione są także trzy ogromne świece, które 15 maja każdego roku krzepcymieszkańcy wnoszą na szczyt w szaleńczym wyścigu po wzgórzu, aby uczcić pamięć świętego.
Po powrocie do miasta, zanim zdecydujesz się na podziwianie średniowiecznych pałaców i kościołów, możesz nacieszyć się pokrzepiającą kawą na wspaniałym Piazza Grande. W pobliskiej katedrze dostrzeżesz gotyckie sklepienie żebrowe i średniowieczne witraże, a obok niej znajdziesz Palazzo Ducale, wybudowany w 1476 roku przez Federico da Montefeltro, księcia Urbino. Panorama Gubbio zdominowana jest przez dzwonnicę solidnie odrestaurowanego, XIV wiecznego Palazzo dei Consoli. Wewnątrz tego miejskiego muzeum znajdziemy Wielką Salę i niecodzienną kolekcję średniowiecznych parafenaliów, w tym przykłady średniowiecznych instalacji kanalizacyjnych. Umbryjczycy przychodzą tu głównie po to, aby zobaczyć Tavole Eugubine, siedem tablic z brązu, na których znajdują się starożytne inskrypcje w dawno wymarłym języku umbryjskim.
Jezioro Trazymeńskie – wodny plac zabaw Umbrii
Jezioro Trazymeńskie jest miejscem, w którym Umbria zdaje się wylewać na Toskanię. Lago di Trasimeno to czwarte co do wielkości włoskie jezioro (128 km kw.), które jednak pozostaje na uboczu popularnych szlaków turystycznych. Żądnych przygód odwiedzających przyciąga do niego odprężająca atmosfera i powolne tempo życia, jednak ta aura wiecznego spokoju jest zwodnicza. W 217 roku p.n.e. pod Tuoro sul Trasimeno kartagińskie wojska Hannibala zniszczyły liczącą 16.000 żołnierzy armię rzymską. Nawet w małych, rybackich wioskach, fortyfikacje na jeziorze stanowią świadectwo jego strategicznego położenia i burzliwej przeszłości.
Możesz się tu spodziewać słonecznikowych pól, błyszczących w słońcu winnic, srebrnych gajów oliwnych, dębowych lasów i kłębiących się cyprysów. Widoki obramowane są przez warowne, średniowieczne miasta, takie jak Castiglione del Lago i Passignano, rozpięte na brzegach jeziora. Castiglione del Lago, ciągnące się wzdłuż urokliwego cypla, to atrakcyjna turystyczna stolica, oferująca wspaniałe widoki z murów obronnych XIV-wiecznego zamku. Ufundowana przez Etrusków, ta obronna wioska jest także miejscem spotkań smakoszy. Skuś się na jedną z jeziornych ryb, na przykład lina, okonia, małe rybki lub węgorza, albo na kieliszek jednego z win Colli di Trasimeno.
Jezioro Trazymeńskie to letni plac zabaw Umbrii, pełen niezliczonych atrakcji, takich jak tenis, jeździectwo, pływanie, żeglarstwo, wycieczki i degustacje wina. Możesz także odwiedzić trzy położone na jeziorze wyspy lub skusić się na przejażdżkę rowerową. Klasyczna ścieżka rowerowa dookoła jeziora umożliwia zwiedzenie Castiglione del Lago, Passignano i Sant'Arcangelo. Po drodze ta skupiona także na miłośnikach jedzenia okolica oferuje również szansę na degustację wina i oliwy. Fragment przebiegający przez Passignano jest pełen wspaniałych widoków na łąki i lasy ze szczytu wzgórza, a najkrótsza, najbardziej atrakcyjna część ścieżki biegnie wybrzeżem między Castiglione i Tuoro.
Wycieczka z degustacją wina
Degustacja lub wizyta w winnicy może uświetnić każdą kulturalną wycieczkę po Umbrii. Przy Jeziorze Trazymeńskim, między Passignano i Castiglione, leży jeden z malowniczych fragmentów szlaku winiarskiego. Co ciekawe, miejscowe owocowe wino, Gamay del Trasimeno, często pija się do dań przyrządzonych ze świeżego połowu.
Niedaleko Perugii, rodzinny producent wina Cantine Lungarotti stworzył małe winiarskie imperium, z winnicami, zajazdem, barem winiarskim, muzeami wina i oliwy, a nawet winnym spa. We wspaniałym L'U WineBar (www.luwinebar.it), pełniącym także funkcję zajadu, dobierzesz idealne wino do tradycyjnych serów, dyniowego makaronu tortelli lub wieprzowiny porchetta. Duma tego producenta, nagradzane czerwone wino Rubesco z fiołkowym aromatem, przyrządzane jest z odmian sangiovese i colorino. Dobrze komponuje się ze stekiem z kością lub dojrzałym serem.
Bliżej Orvieto możesz także wybrać się na degustację do butikowej winiarni Decugnano dei Barbi ‒ producenta, który w 1978 roku wprowadził do Umbrii wina musujące. Muszą one leżakować przynajmniej cztery lata, w dodatku przechowuje się je w specjalnych grotach. Jak zapewne usłyszysz od samych właścicieli, aż do XIX wieku wszystkie wina Orvieto były przechowywane w jaskiniach. Jeśli nie masz zbyt wiele czasu, zajdź do Enoteca w Orvieto i spróbuj miejscowego wina, na przykład Barberani's Orvieto Doc Classico z nutami miodu, akacji i szafranu.
Orvieto – umbryjski cud i jedna z najwspanialszych włoskich katedr
Orvieto, położone na południe od Perugii, to kolejny wspaniały umbryjski skarb, który doskonale nadaje się na jednodniową wycieczkę. Samochodem dojedziesz tam w półtorej godziny (drogą E45), a autobusem w dwie godziny. Przycupnięte na samej krawędzi wulkanicznej skały Orvieto to pamiątka etruskiej obecności, wyryta w ciemnym tufowym kamieniu. Dość niebezpieczne położenie tego miasta i ryzyko zawalenia sprawiają, że czasami pojawia się ono w wiadomościach, jednak jego przetrwanie wydaje się pewne, przynajmniej chwilowo. To miasto reprezentuje kwintesencję Umbrii ‒ nastrojowe, mistyczne, zapierające dech w piersiach i pełne kuszących zajazdów. Żyzne wulkaniczne zbocza toną w winnicach, które produkują słynne orzeźwiające wina Orvieto. Znajdująca się tam katedra podobno posłużyła za inspirację Michała Anioła przy tworzeniu fresków w Kaplicy Sykstyńskiej w Rzymie. Nawet bez tego powodu do chwały, jest to jedna z najwspanialszych katedr we Włoszech. Jeśli jednak nie przekonują Cię atrakcje znajdujące się na powierzchni, możesz także wybrać się na nietypową wycieczkę po podziemiach Orvieto. Istny ul jaskiń i tuneli pod miastem ukazuje drugie, sekretne miasto, które wykorzystywano już od czasów Etrusków.
.jpg){kind=logo}
