Osoby pierwszy raz odwiedzające Toskanię zbyt często koncentrują się na zobaczeniu wszystkich „obowiązkowych” atrakcji zamiast na cieszeniu się życiem. Doskonałym przykładem jest Florencja, pełne dzieł sztuki miasto, gdzie tworzyli Botticelli i Brunelleschi, wpisane na listę dziedzictwa Unesco, które przez ten nadmiar piękna może wydawać się zniechęcające. Sierpień oznacza tłumy przy kantorach złotników na Ponte Vecchio i wokół Dawida Michała Anioła. Kolejnym obowiązkowym przystankiem jest malownicza Siena, krzywa wieża w Pizie i San Gimignano - „średniowieczny Manhattan” oraz degustacja wina gdzieś pośród pofalowanych wzgórz Chianti. Taki miks sztuki, historii i wina często może przyprawić o zawroty głowy.
A gdyby tak zwolnić trochę i skupić się na miejscach spoza obowiązkowej listy? Podczas drugiego czy trzeciego wyjazdu do Toskanii, gdy już zobaczysz to, co trzeba zobaczyć, możesz poznać kilka sennych miasteczek na wzgórzach, które mogą ukraść twoje serce. Jest czas na wysłuchanie Pucciniego na ustronnym placu, jazdę na rowerze pośród wzgórz lub włóczęgę między winnicami o zachodzie słońca. Zejście z utartego szlaku dobrze zrobi znawcom sztuki i siedmiolatkom, a kieliszek Vin Santo lub lody będą doskonałym antidotum na nadmiar wrażeń. Trochę mniej czasu w muzeach z dziełami średniowiecznego malarstwa zapewne ucieszy też nastolatków.
Jeśli lubisz Florencję, spodoba ci się niedoceniona Pistoia, miniaturowa, mniej turystyczna wersja z podwójnym ratuszem - małym Palazzo Vecchio. Ze swoimi zacienionymi ulicami i średniowiecznym nastrojem Pistoia wydaje się dobrze chroniona od nowoczesności. Główny plac pozwala poczuć jej dawną potęgę. Możesz podziwiać tętniącą życiem romańską katedrę, sięgająca niebios dzwonnicę i baptysterium wyglądające jak tort weselny. Wejdź na wieżę z dzwonnicą, by zobaczyć z góry jeden z najpiękniejszych placów w Toskanii. Pistoia to miasto przeznaczone głównie dla pieszych i tętni artystycznym życiem – są tu ciekawe muzea ze sztuką współczesną, jest street art i wiele wydarzeń kulturalnych. Mimo to, gdy zapada zmierzch, na ulicach widać mnichów franciszkańskich kroczących w swoich brązowych habitach przewiązanych sznurem, tak jak w średniowieczu.
Lukkę najlepiej poznać na piechotę - ale patrz w dół i w górę, aby dostrzec sztukę uliczną. Zdjęcie: Lisa Gerard-Sharp
Jeśli przytłoczy Cię Piza z tłumami wokół Krzywej Wieży, miłą odmianą będzie doskonale zachowana Lukka, stworzona na ludzką skalę. Otoczona renesansowymi murami, przyjazna pieszym Lukka zachęca do spacerów i zakupów, wizyt w kościołach i przesiadywania w kawiarniach. Ogromne mury miejskie wydają się stworzone do biegania, flirtowania, plotkowania i jazdy na rowerze. Co więcej, panorama Lukki podziwiana ze szczytu romańsko-gotyckiej wieży Torre Guinigi przewyższa panoramę Pizy. To miasto nietypowych kościołów, z których najciekawszy wydaje się San Michele in Foro, romańska budowla na miejscu rzymskiego forum. Idąc Via Fillungo, jedną z najpiękniejszych ulic handlowych w Toskanii, wpadnij do Pasticceria Taddeucci na ciasto i kawę. W dobie miast pełnych zgiełku i pośpiechu Lukka pokazuje, że można żyć inaczej.
Odwiedź jeden z warsztatów alabastrowych Volterry, aby zobaczyć rzemieślników w pracy. Zdjęcie: Aquarius / Alamy
Jeśli interesuje Cię etruska historia Toskanii, odwiedź Volterra zamiast wypełnionego turystami San Gimignano. Usytuowana na majestatycznym wzniesieniu Volterra góruje nad miękkimi wzgórzami i głębokimi wąwozami wokół. Do miasta prowadzi najlepiej zachowana brama etruska we Włoszech. Droga wspina się na Piazza dei Priori, elegancki plac, zdominowany przez ratusz w stylu florenckiego Palazzo Vecchio. Wędrówka wokół części historycznej pozwala dostrzec, jak na murach etruskich i rzymskich powstawało miasto średniowieczne. Niezwykłe Muzeum Etruskie prezentuje przekrój etruskiej demonologii bliskiej mitologii greckiej, w której występują potwory morskie, greccy bogowie i gryfy. Enigmatyczne rzeźby zacierają granicę między śmiertelnością a nieśmiertelnością. Volterra jest znana także z wyrobów z alabastru – można podejrzeć rzemieślników pracujących tradycyjnymi metodami w swoich warsztatach.
Wieża San Biagio chroni Piazza Grande w Montepulciano. Zdjęcie: Kumar Sriskandan / Alamy
Kierując się dalej na południe, jeśli Siena wyda Ci się klaustrofobiczna, wybierz Montepulciano, dostojne renesansowe miasto na wzgórzu. Jego strażnikiem San Biagio, renesansowa świątynia o miodowym odcieniu, zwieńczona idealną kopułą, o czystości linii przypominającej Panteon w Rzymie. Ratusz jest miniaturową wersją Palazzo Vecchio we Florencji, z wieżą z widokiem na prowincję Siena, od Val d’Orcii i Monte Amiata aż po samą Sienę. Z winnicy Contucci Cantine roztacza się widok na główny plac. Ród Contucci produkuje Vino Nobile di Montepulciano w swojej rodowej rezydencji od czasów renesansu. Jak to w Toskanii, rodzina często organizuje degustacje z przewodnikiem i wycieczkę po piwnicy. To gładkie czerwone wino z nutą fiołków zostało szczególnie docenione w 1549 r., Kiedy podczaszy papieża Pawła III ogłosił je „winem najdoskonalszym, winem dla panów”. Zajrzyj do Caffè Poliziano i podziwiaj widoki, najlepiej z kieliszkiem Vino Nobile w ręku.
Montalcino ma średniowieczne serce do odkrycia. Zdjęcie: Valerio Mei / Evgeny Shmulev / Alamy
Jeśli Pienza wyda Ci się zbyt oczywista, odwiedź Montalcino, podobnie jak Montepulciano położone wysoko na wzgórzu. Z daleka, szczególnie o zachodzie słońca, widok Montalcino przypomina średniowieczne malarstwo sieneńskie. Podczas gdy Pienza była doskonale zaplanowana, Montalcino rozwijało się wokół fortecy, więc jest tu więcej swobody i nieporządku, których brakuje Pienzie. Jest tu oczywiście kilka zabytków wartych zobaczenia, ale przybywa się tu przede wszystkim z powodu doskonałego wina - Brunello di Montalcino.
Z Montalcino niedaleko już do jednego z największych skarbów Toskanii – doliny rzeki Orcia, która została wpisana na listę dziedzictwa UNESCO. Val d’Orcia to szerokie, otwarte przestrzenie o nieprzemijającym pięknie z kamiennymi zamkami, osadami na wzgórzach, ukrytymi opactwami i dzikimi źródłami termalnymi wybijającymi spod dawnego wulkanu, dziś najwyższego wzniesienia tej części Toskanii – Monte Amiata. Można tu podziwiać równe szeregi winorośli, wykrzykniki cyprysów i pofalowane krajobrazy. Obszar ten jest mniej zaludniony, mniej zadbany i mniej skomercjalizowany niż Chianti. To tutaj Toskańczycy najlepiej opanowali sztukę życia na wsi w głębokiej harmonii z ziemią. Widok pól słoneczników albo lot balonem nad doliną na pewno zostaną w Twojej pamięci.
Warto zwiedzić twierdzę Girifalco w Cortonie. Zdjęcie: Francesco Bonino / Alamy
Wreszcie, jeśli jesteś rozczarowany niepozornym Arezzo, odwiedź Cortonę, idealne miasto na wzgórzu. To tutaj, w Accademia Etrusca można zgłębiać historię starożytnego ludu Etrusków lub spędzać czas w kawiarniach słuchając arii z oper Pucciniego. W Muzeum Etruskim zwróć uwagę na etruski świecznik ozdobiony delfinami i gorgonami, dowód na to, że było to najważniejsze miasto etruskie w północnej Toskanii. Wybierz się w górę do fortecy Medici, aby zobaczyć tarasowe gaje oliwne i winnice rozciągające się w kierunku jeziora Trazymeńskiego. Miejsce to było kiedyś etruskim akropolem. Dziś można się tu napić dobrego wina lub zamówić stek z krów rasy Val di Chiana, któremu oczywiście może towarzyszyć Chianti Classico. Tym razem zapomnij o florenckich freskach: Toskania dla wtajemniczonych oznacza poddanie się przypadkowym spotkaniom.
.jpg){kind=logo}
